Mianem błędu językowego określamy wszelkie niezamierzone odstępstwa od obowiązujących norm językowych, czyli takie innowacje, które m.in. nie usprawniają porozumiewania się, nie stanowią nowych treści lub nie przekazują w żaden sposób emocji nadawcy itp. Błędem językowym jest też użycie danego elementu języka w sposób, który razi jego świadomych użytkowników. Jest on sprzeczny z dotychczasowymi przyzwyczajeniami i nie posiada uzasadnienia funkcjonalnego.
Podstawowy podział błędów obejmuje uchybienia wewnątrzjęzykowe naruszające reguły systemowe i zasady rozwoju języka oraz zewnątrzjęzykowe, które popełniamy w zapisie interpunkcyjnym i ortograficznym. Wśród pierwszych możemy wyróżnić :
a) błędy systemowe, które dzielimy na gramatyczne i leksykalne. Do błędów gramatycznych zaliczamy uchybienia fleksyjne i składniowe, zaś do leksykalnych wyrazowe, frazeologiczne, słowotwórcze i fonetyczne.
Rodzaje błędów fleksyjnych :
- niewłaściwa deklinacja,
- złe stopniowanie przymiotników,
- błędy w odmianie nazw własnych,
- zła odmiana czasownika,
- nie dostosowanie formy wyrazu odmiennego.
Rodzaje błędów składniowych :
- błędy w związku zgody,
- błędy w zakresie związku rządu,
- złe skróty składniowe,
- odwrócenie szyku wyrazów,
- zaczynanie zdania od spójnika,
- zbędny podmiot,
- złe użycie spójników.
Błędy leksykalne obejmują natomiast:
- błędy słownikowe, inaczej wyrazowe, czyli użycie wyrazów o niewłaściwym znaczeniu,
- frazeologiczne, np. używanie pleonazmów, używanie frazeologizmów w złym kontekście,
- słowotwórcze, czyli budowanie słów niezgodnych z modelem słowotwórczym,
- fonetyczne, czyli wszelkie błędy w wymowie i akcentowaniu głosek.
b) błędy stylistyczne, czyli niewłaściwy dobór środków językowych w wypowiedziach, które nie są dopasowane do ich charakteru i funkcji.
Rodzaje :
- kolejne zdanie nie wynika z poprzedniego,
- mieszanie stylów,
- nadużywanie zapożyczeń,
- archaizmy i przesadność metafor, -powtarzanie tych samych treści, nadużywanie zaimków, skróty myślowe,
Błędy zewnątrzjęzykowe obejmują natomiast :
a) usterki językowe, np. wtrącenia obcojęzyczne, neologizmy, archaizmy, wyrażenie slangu środowiskowego,
b) błędy pospolite, np. tą herbatę, poprawnie: tę herbatę,
c) rażące,
d) interpunkcyjne
e) ortograficzne.
