assorted-title book lot placed on white wooden shelf

Klasyfikacja błędów językowych

Mianem błędu językowego określamy wszelkie niezamierzone odstępstwa od obowiązujących norm językowych, czyli takie innowacje, które m.in. nie usprawniają porozumiewania się, nie stanowią nowych treści lub nie przekazują w żaden sposób emocji nadawcy itp. Błędem językowym jest też użycie danego elementu języka w sposób, który razi jego świadomych użytkowników. Jest on sprzeczny z dotychczasowymi przyzwyczajeniami i nie posiada uzasadnienia funkcjonalnego.

Podstawowy podział błędów obejmuje uchybienia wewnątrzjęzykowe naruszające reguły systemowe i zasady rozwoju języka oraz zewnątrzjęzykowe, które popełniamy w zapisie interpunkcyjnym i ortograficznym. Wśród pierwszych możemy wyróżnić :

a) błędy systemowe, które dzielimy na gramatyczne i leksykalne. Do błędów gramatycznych zaliczamy uchybienia fleksyjne i składniowe, zaś do leksykalnych wyrazowe, frazeologiczne, słowotwórcze i fonetyczne.

Rodzaje błędów fleksyjnych :

  • niewłaściwa deklinacja,
  • złe stopniowanie przymiotników,
  • błędy w odmianie nazw własnych,
  • zła odmiana czasownika,
  • nie dostosowanie formy wyrazu odmiennego.

Rodzaje błędów składniowych :

  • błędy w związku zgody,
  • błędy w zakresie związku rządu,
  • złe skróty składniowe,
  • odwrócenie szyku wyrazów,
  • zaczynanie zdania od spójnika,
  • zbędny podmiot,
  • złe użycie spójników.

Błędy leksykalne obejmują natomiast:

  • błędy słownikowe, inaczej wyrazowe, czyli użycie wyrazów o niewłaściwym znaczeniu,
  • frazeologiczne, np. używanie pleonazmów, używanie frazeologizmów w złym kontekście,
  • słowotwórcze, czyli budowanie słów niezgodnych z modelem słowotwórczym,
  • fonetyczne, czyli wszelkie błędy w wymowie i akcentowaniu głosek.

b) błędy stylistyczne, czyli niewłaściwy dobór środków językowych w wypowiedziach, które nie są dopasowane do ich charakteru i funkcji.
Rodzaje :

  • kolejne zdanie nie wynika z poprzedniego,
  • mieszanie stylów,
  • nadużywanie zapożyczeń,
  • archaizmy i przesadność metafor, -powtarzanie tych samych treści, nadużywanie zaimków, skróty myślowe,

Błędy zewnątrzjęzykowe obejmują natomiast :

a) usterki językowe, np. wtrącenia obcojęzyczne, neologizmy, archaizmy, wyrażenie slangu środowiskowego,
b) błędy pospolite, np. tą herbatę, poprawnie: tę herbatę,
c) rażące,
d) interpunkcyjne
e) ortograficzne.